"Shanhpyi Laika"

"Nang sa wa yang, Tora mare na Karku kaw ngai tawn da ai palawng galu mung, laika ni mung grau nna shanhpyi laika (the parchment) ni hpe la sa wa rit. (II Timohti. 4:13)" 

Ndai gaw shanhpyi laika hte seng nna shawng mu hti hkrup ai laika re ai. Ndai shanhpyi laika gaw sagu hte bainam hpyi hta ka da ai re ai lam chye lu ai.
Anhte Chyurum Wunpawng Sha ni gaw laili laika ngu ai n lu ai sha, shaning hkying hku nga lai wa saga ai. Ya anhte ka lang ai Jinghpaw laika gaw American Hkalup Hpung Sasana Sara kaba Ola Hanson gyin shalat da ya ai laika rai nna 1895 ning, May shata praw 5 ya shani tara shang laika byin wa sai. Ndai lam hpe anhte yawng chye saga ai.

Ning rai, laika lu ai hpang hkrat ai amyu ngu ai hpe nkam hkam, ninghkap nna "Anhte laika ngu ai lu la ai gaw, majoi shing-ra prat kaw nna me rai sai. Raitim dai laika gaw shanhpyi hte ka da ai majaw ginru ginsa hkrun lam hta ju sha kau sai" ngu tsun nga ga ai. Dai lam hte seng nna mahkawn mangwi (Hymn) laika buk hta ka bang nna daini du hkra mahkawn nga saga ai.

Dai rai yang, anhte shanhpyi laika kaja wa lu yu saga ai kun? Dai laika hpe kadai amyu kaw na lu la ai i? Shing nrai anhte nan ka shalat ai kun? ngu ai hpe myit yu hpa re ai. Laika hte seng nna mungkan labau hte yu ai shaloi shawng nnan sumari masha ni gaw tinang tsun mayu ai hpe sumla hte ka madun ai Pictographic Symbols ngu ai kumla ni hpe ka lang ma ai. Dai sumla shing nrai kumla ni gaw nsen langai hpra pru wa ai. Dai laika ni hpe kya ai ga tawng hkumpup hta jut masum re ai masen arai hte ka ai. Dai majaw kumla laika ni gaw pala nchyan hte bung ai ngu nna Cuneiforms ngu shamying ma ai. Dai ten gaw (B.C 4000) hkan e re ai.

Miwa ni gaw mungkan hta maisau shawng galaw chye ai amyu re ai lam chye lu ai. Shanhte maisau garai n chye galaw ai ten hta shanhte a laika ni hpe kawa chyen ni hta ka ai. Anhte sumla hkrung ni hkan mung mu lu ai.
Anhte ju sha kau sai ngu tsun ai laika gaw shanhpyi laika re ai nga tsun ai. Kaning re ai laika re ai kun? Sinna ni a kumla laika kun? Miwa ni a laika zawn re ai kun? Shing nrai anhte nan gyin shalat ai laika kun? Ndai gaw myit yu ai lam sha re ai.

Ji wa ni hkai ginlen ai labau hta ginru ginsa lam ni hpe woi awn matsun madun na matu hpaji majan gaw Hkinlum Nawng Mahkawn (sh) Hkinlum Htu Shan re nga ai. Raitim shi hte rau laili kaika lawm hkrat wa ai lam n tsun ai. Tsun ga nga yang "laika" ngu ai ga hkaw ga din mung n lawm ai. Laika ngu ai hpe pyi n chye tsun ai.

Ndai lam ni hpe sawn shachyaw yu ai shaloi sinna sasana sara ni la sa ai chyoipra ai Chyum Laika hta lawm ai "Shanhpyi Laika" ngu ai hpe na la nna bawnu grai sam ai marai langai ngai n kam hkam ai myit hte "Anhte gaw ju sha kau sai" ngu tsun shapraw dat ai rai na re ngu mahtai shapraw lu ai.
Ju sha kau nna laika nlu mat ai mi rai rai, moi kaw nna laika ngu ai lu nan nlu ai amyu mi rai rai ya daini gaw laika lu la sa ga ai. Karai Kasang jaw ya ai laika ngu tim mai ai.

Tsam mari lu la ai tinang a laika hpe jawng hkan tara shang sharin na ahkaw ahkang hkrat sum ai majaw Jinghpaw Laika hpe mung masha shagu n chye mat ai. Grau nna, ma ni, hti pyi n chye hti mat sai.
Raitim daini gaw lam hpaw magang wa sai hte hpaw da ai lam hta ndut ndang hkawm sa shakut na gaw anhte a lit rai sai.

Ya anhte lu la ai laika a majaw, daini anhte Wunpawng sha ni ndai daram kahkyin gumdin nga ai re ai hpe kadai mung nyet kau lu na nrai. Ndai laika gaw kaning re ai lam, labau, ga shagawp, sumrai, sumroi, mahkawn hpe mung ka lu ai laika re ai.

Dai majaw jahten kau na, gram kau na, jat bang na hpe garai n myit ai sha, ya ka nga ai hku nan masha shagu chye hti, chye ka hkra sharin ya na, tinang a shani shagu na nga pra lam hta ndai laika nlawm nmai jai lang ai madang du hkra shawng shakut shaja na mahtang she anhte a lit kaba re ngu kam nngai law.

Hkasha Uma Awng
(2015-16, Hpaji ladaw shaning hta shapraw ai Chyurum shalat Magazine hta lawm ai Sumroi langai mi )

Chyurum Shalat Magazine