Asak 20 ning jan aten gaw n dum shami lai mat wa chye ai.
Dai majaw 20-30 lapran galaw ging ai magam bungli ni hpe galaw lu na matu grai
ahkyak ai hku re.
Ndai asak 20 ning jan laman nang hpa ni galaw sai rai? Asak
kaba wa ai shaloi na matu ja gumhpraw lam, myit masa kung hpan lam, hpaji
machye machyang lam ni hpe hkyen da lu sai kun?
Ndai ga san ni hpe htai lu na matu lawu kaw asak 20 ning jan
ramma ni galaw ging ai lam 11 hpe tang madun dat ga ai.
Hkridun (Network) gaw gap ra ai
Hku hkau ging ai manaw manang ni hte hku hkau da lu yang,
nang gaw ahkaw ahkang ni, awng dang lam ni hpe hku hkau da lu ai hte bung nga
ai. Dai hta n-ga, manang kaja lu da yang, tinang na lam ni, tinang na shawng
lam ni hpe atsawm sha bawng ban na masha lu da ai re.
Tinang na prat hpe awng dang ai de woi sa lu ai manang ni
hpe hku hkau da na, hkridun galaw da lu na matu grai ahkyak ai. Hpa majaw nga
yang asak 20 ning jan aten na dai ni na aten hpe nang jai lang nna htawm hpang
na prat hpe gaw gap la ra ai majaw re.
Laika law law hti ra ai
Laika hti ai daram akyu rawng ai kaga n nga ai. Nang mai lu
laika yawng hpe hti ra na re. Shiga ni, sumroi ni, sumrai ni, magam bungli hte
seng ai machye machyang ni, gumhpraw hte seng ai laika ni, hpaga lam hte seng
ai laika ni… kaning zawn re ai laika raitim hti u!
Nang na makau kaw nga ai masha ni na lam hpe grau chye na lu
na matu laika hti ra na re. Nang na lam, nang na makau grup yin kaw nga ai
masha ni na lam, mungkan na lam hpe nang grau chye yang awng dang lam de na
hkum nang lam la na matu grau loi na re.
Laika hti ai lam gaw nang na myit hte bawnu hpe jahpaw
jahprang ya na re. Nang na prat hta jai
lang mai na ningmu ni hpe laika ka sara/saranum ni jaw ya lu ai. Bai nna
mungkan shara shagu kaw na ningmu ni hpe lu la mai ai.
Tinang na hkum hkrang hpe makawp maga ra ai
Shana yup hkyen yang man myit na hte hkum hkrang shamu
shamawt lam galaw ai lam ni gaw nang galoi mung galaw yang she galaw na re.
Ndai ni hpe galoi mung galaw ging nga ai.
Asak 20 ning jan kaw na hkam ja lam sadi ai rai yang, asak
kaba wa ai ten tinang asak kaji ai kaw na tinang na hkum hkrang hpe makawp maga
ai majaw kabu na re.
Hpa magam bungli galaw ai raitim, hkum hkrang bungli galaw
ra na re. Ndai hkum hkrang hpe nnan galai la n mai ai. Ndai hkum hkrang kaw sha
aten htum du hkra nga ra na re majaw lu ai sha ai lam, nga sat nga sa lam hte
hkum hkrang shamu shamawt lam hpe hkan nang hkan sa ai gaw mai kaja ai lam rai
nga ai.
Aten hte gumhpraw hpe hpaji kaw arang bang ra ai.
Hpaji gaw manu daw daw n mai ai ru di ru hpang langai rai
nna ndai hpe lu da yang myit malai na lam hpa mung nga na n rai li ai.
Tinang lu ai gumhpraw kade n law tim, dai gumhpraw hpe
tinang galaw na magam bungli kaw mai jai lang ai hpaji machye machyang kaw
arang bang ai gaw kaja ai lam re. Tinang na myit masin dam lada wa na matu
hpaji machye machyang gaw galaw ya lu ai.
Hpaji machye machyang law law hpe galaw chyam yu nna tinang
myit shang sha dik ai lam hpe tam la chye ra ai. Dai hpang tinang myit shang
sha ai dai lam hpe gumhpraw tam ai magam bungli hku na galai shai la ra ai.
Lama na dai machye machyang hte seng nna hpaji naw sharin la ra yang mung kung
kyang ai du hkra sharin la ra ai.
Kung kyang ai lam (skills) nnan hpe hkaja la ra ai
Tinang myit shang sha ai hpe hkaja la ai gaw mai kaja ai lam
re. Raitim, tinang myit shang sha ai lam hta dawn jan nna kaga kung kyang ai
lam nnan ni hpe mung tam sawk sagawn let grai kung kyang hkra sharin hkaja la
ra ai. Ndai hpe asak 20 jan laman sha galaw na aten lu na rai li ai.
Lachyum rawng ai kanawn mazum lam hpe gaw gap ra ai.
Lu shalai, sha shalai, wam dam shalai ai manang ni hte aten
shama na malai tinang hpe kaja ai n’gun, kaja ai ningmu hte kaja ai machye
machyang garan ya lu ai masha ni hte akyu rawng ai kanawn mazum lam hpe gaw gap
la ra ai.
Asak kaba wa ai hte maren nang na kanawn mazum lam mung kung
wa ra ai. Dai rai yang she, shawng lam pandung ni hpe lu hkra galaw hkawm sa ai
shaloi tinang hpe dingbai ding na n jaw ai sha karum ning tum lu la na rai li
ai.
Mu mu mai mai sha ra ai.
Lu sha seng kaja kaw na lu sha hpe sha na matu tsun ai n re.
Tinang sha na lu sha hpe aten jaw hkyen lajang chye nna hkam ja lam hte htuk
manu ai lu sha shadu ai ladat ni hpe hkaja la ra ai.
Tsa chyaru, hka yawm hte lam makau hkan dut ai malu masha
ni, yangyi gangau muk ni hte katsi lu hpa (cold drinks) ni hpe man man lu sha
ai kaw na koi gam ra ai.
Ndai hku galaw lu ai rai yang htawm hpang aten na nang gaw
ya aten na nang hpe chyeju dum na re.
Gumhpraw hpe hparan chye na matu hkaja la ra ai
Shara mi kaw dung let nang gumhpraw kade daram jai nga ai.
Dai gumhpraw gara kaw na lu ai. Kade daram lu mahkawng nga ai. Shang gumhpraw
hte jai gumhpraw hkrak rai nga ai kun? Ra ahkyak yang jai na gumhpraw lu
mahkawng da sai kun ngu ai hpe myit sawn yu u.
Dai ni kaw na nang na gumhpraw hpe nang lu lajang ai rai
yang, htawm hpang hta nang asak kaba wa ai aten, shing n rai machyi ai aten,
shing n rai ma ni hpe jawng de sa ai aten, shing n rai machyi ai Kanu Kawa hpe
tsi rung sa ai aten ni kaw nang na gumhpraw nang hpe hkye mawoi lam madun la na
re.
N kaja ai hpaga galaw ai lam hpe koi gam u (teng man nna
aten na na mai galaw ai magam bungli n rai yang koi gam u.)
Hkrun lam hkawm ra ai.
Asak 20 ning jan aten gaw sharawng shara myit rawng ai aten
rai nhtawm magam bungli kaba galaw na matu n’gun labyin rawng ai aten re. Dai
majaw tinang n du ga ai shara ni de hkawm sa nna n bung ai htung hking n’nan
ni, mungdaw mungdan n’nan ni, hte challenge n’nan ni hpe chyam yu ging ai. Ndai
zawn hkrun lam hkawm nna lu wa ai mahkrum madup hte ningmu ni hpe htawm hpang
de mai jai lang yang hkrun lam hkawm ai kaw na nta de mai la wa ai.
Tinang tsawra ai masha ni hte matut mahkai ra ai.
Tinang tsawra ai kahpu kanau, Kanu, Kawa, manang ni na
shangai n’htoi hpe matsing hkra galaw yang kaja ai. Tinang tsawra ai masha ni
ra sharawng ai lam, n ra sharawng ai lam ni hpe chye hkra galaw da ra ai.
Shanhte hpe tsawra myit chye madun ra ai.
Lani mi tinang ra wa aten hta tinang na makau kaw tsap ya na
ni gaw shanhte sha rai wa na re. Dai majaw tinang nan mung n’gun dat let tsawra
myit madun let, kanawn mazum lam hpe gaw de la ra ai.
Tinang na prat hta hpa lu mayu ai ngu ai lam hpe chye hkra
galaw ra ai.
Asak 20 jan aten hta tinang na makau grup yin kaw masha ni
yu kaba ai lam, masha ni kaja ai ngu mu ai lam hta n dum shami yau lawm mat
chye ai. Ramma law malawng aten la let tinang na prat hta hpa hpe lu la mayu ai
ngu ai hpe sawn sumru dinglun yu na malap chye ma ai.
Dai ni na aten gaw tinang nga ai mare kahtawng kata, mungdaw
mungdan kata hte mungkan kaw hpa byin nga ai hpe chye na ahkyak ai zawn tinang
na bawnu kaw tinang hpe hpe ra sharawng nga ai hpe chye na matu mung ahkyak ai
hku re.
Ndai zawn tinang ra sharawng ai lam hpe chye wa na matu
tinang hkrai dung let aten jaw sumru yu ra ai. Tinang hkum tinang ga san law
law san la ra ai.
Ndai zawn tinang ra sharawng ai lam hpe chye hkra galaw nna
ndai hpe lu hkra gara hku galaw na ngu ai mahkyen hpe atsawm hkyen lajang ra na
re.
Ref: Business Insider
John Htingnan
14 Oct 2015
.jpg)
