Shaning 60 Ning a Mahtai Hpe Shapraw Na aten Rai Sai Kun ? (Opinion) - By Jan Khone

Photo : https://goo.gl/cnCYnK

Daw. l

Galoi ma ngai ninghkap ai lam gaw aten mung na nna shawng lam masing hkrak rai ai n nga ai sha majan gap na lam...gap ga ngu tsun da ti Mung shawa kawn ta tut n hkan lawm wa ai hpe re. 

1)
Lai wa sai 2011 garai n du shi ai ten myen hpyen dap ni BGF shadut taw ai shaloi, myu kata nga WP malawng hte shaga yu ai.. Yawng gaw "Ndai lang bai gap wa yang gaw anhte yawng rawt sai" nga ai chyu rai nga ai. 

Kaja wa majan byin wa ai shaloi gaw KIO/KIA hpe madi shadaw ai ngu ai n'gup aga hta lai nna malawng gaw shanglawt dap de n gale wa ma ai. 

Majan gaw laja she laja wa rai tim tinang a kashu kasha ni hpyen lahkawn lawm mat yang pyi hkan tsun shaw la ai kanu kawa she law ai. 

Mi shawng e tsun ai gaw asak 50 ning ram rai sai ni pyi sinat sa hpai na nga nna shawu ai lam re. Tim dai ni langai pyi n gale wa ai. 

Bai NCA htu/n htu hte seng ai zuphpawng kaw Ramma ni mun kaba sa wa na re, NCA hkum htu nga ti tsun ai. KIO mung na kabu ai hte NCA hpe tawn kau da sai. Tim NS masing hpang ai shaloi gaw masha Hkying lam a matu hkyen da ai shara ni gaw kaya jahpa rai mat sai. 

Ndai lam ni hpe yu ai shaloi gaw Anhte WP ni hta tatut hpyen magam sa gun na matu n gwi ai ngu ai hpe mu mada ai. Ya du hkra nga taw ai Shanglawt hpyen la malawng gaw lahkawn la ai ni rai taw ai gaw sakse langai mi rai nga ai.

2)
Shanglawt hpyen dap ginjaw ginra hta ya yang Nang sinat 2 she hpai na i ? nga sai.
Lak nak kaba 105 mm, 107 mm, 120 mm ni ra ai ram sha gaw nga sai. Ndai gaw Dukaba CS wa hte ginjaw salang ni ma-ja wa n'gun dat ai majaw re. Ndai zawn laknat shalaw da ai lam gaw..ra wa yang WP sha ni yawng hpyen dap de yan bang wa na mara ai nga ti tak kaba da ai majaw mung re. Mi shawng e tinang hpai na sinat n law na tsang ti n sa wa ai ni a matu sinat gu sai. Ra taw ai gaw ntsa de gap ai baw sha rai sai. 

3)
Ap nawng ai ngu ai gaw aten na yang jin wa ai, n kam wa ai. Rawt malan chyinghkraw nau galu wa ai majaw Hpyen Hprawng mung grai law mat sai. Miwa mung de hprawng bang mat ai hpyen la nau law ai majaw Miwa hkran dap ba nga ti pyi tsun kajai taw nga masai.

Nkau gaw Kawa da kasha da Hpyen la tai ma ai. Shanhte a shawng lam gaw chyip mak re hku hkam sha nga ma ai. Sharang u sharang u nga nna, tinang a lahta tsang na Du salang ni hte sut hpaga, dum nta, kasha ni a hpaji masa ni grai shai wa ai shaloi gaw kaun wa ai masa rai nga ai. Ndai mabyin masa gaw Rawt malan chyinhkraw nau galu ai majaw re ngu mu mada ai. 

4)
Hpyen dap kata hta sha n ga Mungshawa kaw mung shada ngumu ngamai ai lam n rap ra wa ai. Nkau hpyen yen, n kau MHH hpyen la a nta masha, bum nga matsan masha ni hte gayin gaye loi ai Asuya wunhtan amat, CSO, Hpung Sara, Lauban zawn re ai ni ngamu ngamai lam hta n bung ai. Asuya kata kaw mung wunhtan nga yang she tsamai ai ngu nna Wunhtan amat ni tsun ai. Hpyen yen karum katum a matu,ana ahkya a matu CSO ni ahkyak ai ngu ti CSO ni tsun ai. 

Shingdu kaw na kyu hpyi garum na hte hpung masha ni hpe zinlum woi na matu hpung sara ni nga ra ai ngu nna Hpung Sara ni tsun ai. Ja Gumhpraw madi shadaw na matu
lauban launa ni nga ra ai ngu ti Hpaga la ni tsun ai. Yawng gaw jaw nga mali ai. Tim dai kaw sinat lang mai ai masha Sen hku rai mat sai.

5)
Ya myen mung hta R2P shang na zawn rai taw sai. Shaning 60 ning ram anhte grai shakut tim Mungkan mungdan ni anhte hpe nau ahkyak n la ya ma ai. Ya Gala ni maw dat ai kaw Mungkan mungdan ni a myi gaw myen mung de azi yu taw nga masai.

Anhte ra ai hpa ta ?
Dai hpe htai ra sai.
Anhte ra ai gaw mungkan mungdan ni a myi hta madi shadaw lawm na zawn mung rai ra ai.

6)
"Myen hte pawn/ n pawng"

Dai hpe shawng lachyum san ra ai.
* Ya ya galaw na gaw "myen asuya kata na lawt ai shadip jahpang lu ai mungdan" i ?
* Myen hte n pawng ngu ai hta myen mungshawa mung lawm ai i ? 

Dai lahkawng hpe shawng htai yu yang,.Shadip jahpang lu ai mungdan lu na matu
mungkan mungdan ni a madi shadaw ai lam ra ai. Mungdan kade wa anhte hpe madi shadaw hkra lu galaw na ngu ai gaw ahkyak dik re. Grau nna Miwa a madi shadaw ai lam gaw 80% ahkyak dik rai nga ai. 

Myen asuya a up hkang ai kawn laksan up hkang ai masa hpe gin shapraw na nga tim pyi Sam Hkyeng hte kaga bawsang ni hte myit hkrum hkra naw jahkrup ra na re.

Myen mungshawa hte nan nan rau n nga ga nga yang gaw ladat htum ai maga de re.
N'gun hte atik anang gawt yang anhte mahtang "Ethnic Cleansing" mara hpe lu na. 

(Daw. II de bai yu ga)

Ntsa na ginlam ni hpe ginchyum dat ga nga yang
1) Tatut hpyen magam gun na yak na re.
2) Laknak kaji law ai. Laknak kaba 140mm,155mm ni, Nbungli gap sinat ni ra ai.
3) Majan ten n mai galu ai
4) Yawng hkra Hpyen la galaw na mung n mai byin ai
5) R2P hta anhte a matu ahkaw ahkang nga ai.
6) Anhte a "Ya hkyak hkyak Pandung" hpe lam masan ra ai.

==================

Daw. ll

 
Anhte a pandung kaba yang arang kaba na.Padung kaji yang arang kaji na. 

1)
Myen masha ni hte nan nan kanawn n mai sai., nga yang gaw du daw sai hkaw hpe shabyin ra sai. Myen hte WP ni a lapran hta kaba dik ai conflict hpe shabyin ra sai.

Dai gaw mu mamu myen hpe adup na...myen n ta ni nat na.. (Gala a ladat)

Mungkan mungdan ni yu yang
"Aw ndai ni rau n mai nga sai ahka" ngu ai de du ra ai.

Arang bang ai hta WP hkying kaba/ mun a
du baw ni ra na re.Sam hkyeng hte kaga zinlum n loi taw ai bawsang ni a majaw mung anhte a Kachin State lamu ga sumla shai wa na hpe tau myit da ra ai. 

 

2)
Myen Asuya a uphkang ai kawn tinang up hkang ai de.

Myen shawa hpe gaw n gau ai. Tim tinang gam maka tinang ginshalat lu ai (Wa a madang) de nga yang gaw arang nau kaba na re.

Tim R2P shang nan shang hkra ginjang tam la ra sai.
Dai gaw majan kaba baw ai lam re.
Aten kadun hte gap na re majaw masha arang hkying 1 / 2 dang bang ra na re.

Shaloi Gala ni maw da ai R2P kaja nan shang sai. 

3)
Myen asuya hpe sharai naLoi grau loi na gaw myen mung Asuya kawn mungkan mungdan ni zawn rap ra ai UP Hkang Ladat hpe woi galaw wa hkra
shadut na lam re. Arang n kaba ai. Tim R2P Shang hkra gaw majan baw ra na re.
Ya nga taw ai Shanglawt n'gun hpe Ja Gumhpraw madi shadaw let mungshawa ni shanglawt ai masa hku. Mungshawa  ni a dum nta ni hkra machyi ra na. Shanglawg hpyen la tsa lam asak ap nawng ra na. Dai gaw arang rai na re.
-
Ginchyum dat yang
1) Sovereign mungdan lu na matu arang du baw mun lam (Kachin State nga dum nta malawng hten ra na), Vietnam a ladat hte yawng hpyen la galaw ra na.

2) Wa a madang lu na matu arang du baw hkying lam (Myu kaba langai dang hten ra na). Ramma yawng hpyen la galaw ra na. Kaba ai ni hpyen la malai Ja Gumhpraw arang bang ra na. 

3) Asuya galai shai wa na matu arang du baw tsa lam (dum nta n kau hten na). Hpye la n la ai ni yawng WP shagu Hpyen la malai Ja Gumhpraw Arang bang ra na. 

Ndai lam yan 3 hta na tinang ra ai madang langai mi gaw, ya ya nan galaw yang she awngdang na bungli rai mali ai.

Arang n bang na gaw hpa mung n mai lu nga ai.

WP a hkrun lam Karai Bausin ya nga u ga. 

 By Jan Khone