LABAU HPE HKA JA GA

Labau hpe hka ja ga ...,hti ga

Du Kaba Lahpai Naw Seng
Pawng Yawng Amyu Makawp Dap (P.N.D.F)

Du kaba Lahpai Naw Seng: Pawngyawng National Defense Force (PNDF) Ningbaw:
Prat Nnan Myen hpe Shawng Ninghkap Gasat ai Wa.

Du kaba Naw Seng gaw Lahkum Lahpai kasha re. Lahpai Nhkat Naw Seng nga ma ai. Shi a dai daw shara gaw Sam mung, Kutkai Loihkang, mare re. 1941 ning hta Zawng Buk kasha Nai Kai (Sumpra bum, Pin Sau mare na) hte Tanghpre mare kaw hkungran la nu ai.

Ya Mungmyit Sinli shabrang wa Du Naw Seng Hkahku ga de lung wa ai gaw Bochuk Awng San shaga shang wa ai Hpetsit Japan hpe gasat na matu re. Shi gaw  nau npawt ja ai. Myi tu tu le le rai nna, (5 pe 4 lema) daram tsaw ai. Makam masham grai kaba ai re, akyu hpyi ai, nawku jawng sa ai. Hpung Up sara Ndau Tang kaw Hkalup hkam la sai. Shi gaw nawku jawng sa yang shi nan alu kawk lang nna alu htaq ai. Hpung mangam hta grai shakut mayu wu ai. Ndai zawn makam masham hte hkrak re ai Du Naw Seng hpe hkanhpa lu ai majaw, sinat gap yang n hkra hkraw ai ngu ai gaw n teng ai lam sha re. Raitim Du Naw Seng gaw lak lak lai lai re ai Jinghpaw langai mi re.

Descreption in the photo

Jinghpaw Mungdaw kaw du bang wa ai Japan ni hpe gasat shachyut ai hta magrau grang dik re. Sumpra Bum lam na Waring kawng gasat ai shaloi, Japan hpyen la na 6 gadoi la lu ai. Nsawp gasat ai shaloi mung Japan hpyen la na 6 bai gadoi la ai wa re. Dai majaw Wunpawng Levis Hpyen Dap kaw B.G.M (Burma Gallantry Medal) shagrau ai hkrum nu ai. Dai ten hta shi gaw Subedar tsang kaw rai nga sai re.

Du Naw Seng hte rau Kachin Levis hpyen hpung ni gaw 1944 ning shaning kaang daram hta Myitkyina Ginwang mahkra hpe Japan a lata kaw na gasat di la lu sai. Japan hpe dang kau lu ai hte padang manau hpe dai shaning October shata hta Namkoi Yang kaw galaw masai.

Du Lahpai Naw Seng

Ya Japan wai mat sai hpang Myen mung shanglawt lu sai. Gade n na yang lawu Myen mung de shanglawt hpan law law pru wa sai. K.N.U ngu ai Kayin Shanglawt, Dawnghkawn hkyen, dawnghkawn hpraw ngu ai Myen shanglawt ni re. Dai majaw lawu Myen mung gaw mazang n nang rai nga sai. Raitim Jinghpaw hpyen dap ni gaw zim she rai nna dai lawu Myen mung na shanglawt rawt ai ni hpe sha hkan gasat nga ai aten te. Dai kaw Du Naw Seng lawm ai. 1948 ning htaq Kutkai kaw na Jinghpaw Hpyen Dap (1) hpe U Nu woi awn ai Hp.S.P.L gaw Myen Kummyunit ni nga ai Pyin Mana de sa htim gasat shangun u ai. Dai hpyen hpung hpe Du Naw Seng woi awn u ai. Pating kaw nga ai Jinghpaw Hpyen dap lahkawng hpe mung Kayin ni (KNU) hpe gasat na matu U Nu asuya gaw matsun dat u ai. Ndai zawn Myen hpyen du ni matsun ai hte maren, mara kata hpunau Kayin ni hpe sat, mare nat, rim lu ai ni hpe galaw masai.

Du Naw Seng hpe hpunggyi jawng kaw sinat gap ai ngu nna Captain kawn Lientienant tsang de rank jahkrat kau ya ai. Raitim Kayin ni hpe gasat ra ai majaw rank bai jaw nna bai gasat shangun sai. Gasat ra ai de gaw shi hpe hkrai sa shangun nna kaga du ni gaw hpyen dap kaw num ni hte pyaw nga ai hpe yu ka-un wu ai. Asuya gaw shanhte aq Myen hpyen dap Myen hpyen du ni hpe gaw n gasat shangun nna ngai hpe hkrai shawng lam sa shangun nna si hkam shangun ai; kachyi mi pyi myit yu ai lam n nga ai; ngai si hkam ai kade aq matu rai???; Kayin ni hte anhte Kachin ni gaw kahpu kanau she re; labau htaq Kachin hte Kayin ni gasat hkat ai lam nna nga ai. dai majaw Kayin ni hpe gasat ai lam gaw lachyum n pru ai lam re, ngu myit la nhtawm, shi aq myitrum hpyen ma ni hpe tsun dan u ai. Shanhte yawng myit hkrum ai hte “Anhte Kayin ni hpe n gasat sai, Kayin mung Kayin ni up nga u ga, anhte gaw Jinghpaw mung de lung wa saga, nga myit hkrum daw dan sai.

Dai majaw shi hpe Tawng-ngu de sa gasat shangun ai shaloi, Bokalay du ai hte Kayin Du ni hte zuphpawng galaw nna, Tawati ngu ai mare kaw Kayin ni hte pawng mat nu ai. Du Sumlut La a hpyen ma chyen mi hpe mung woi mat wa wu ai. Miktila hpe shanhte dang la lu ai shani masha htaw nbungli langai mi hpe rim jawn nna Maymyo de apyaw sha lung wa sai. Maymyo, Anizahkan kaw na hpyen du ni mung shi hpe shanhte a du manang zawn nawn nna hkap tau ai kaw sin at zin la kau ya sai.

Dai hpang shi gaw mawdaw  langai bai rim la nna Maymyo de lung wa sai. Dai Maymyo kaw nga ai Kayin hpyenla ni hte pawng nna Maymyo hpe apyaw sha zin la kau sai. Du Naw Seng Maymyo hpe zin la ai hpe yawng mau ai. Mungkan hta nbungli No.1 shawng rim jawn ai mung Jinghpaw Naw Seng re ai lam dai ni du hkra mying kaba nga sai. Dai hta n ga, Myen hpyen du kaba Tin Maung ngu ai wa shi ka ai laika buk (Taing pyi ka nu nu mungdai ka htan htan) page 168 hta hpyen ni raitim Ngai Du Naw Seng hpe n shakawn ai gaw n nga lu nngai nga nna shakawn shagrau ka da wu ai.

1949 nign March 11 ya shani Mandalay hpe gasat htim zing la lu sai. Du Naw Seng aq hpyen hpung ni Myen mung a Nambat 2 kaba htum mare hpe zing la kau sai majaw myen mung ting kajawng let hkrit kahpra mat masai. U Nu asuya hpe pyi Yangung mare langai sha up hkang lu sai majaw mungkan kaw nna Yangung asuya ngu masat ya ai hkrum mat sai. Du Naw Seng lawm ai majaw kayin ni gaw Myen mung hpe Yanggung (Insein) sha ngam hkra gasat la wa ma ai re.

Yanggung dang la mahka e Kayin ni shada da hpawng ai zuphpawng htaq Kayin ni gasat ai lam gaw Kayin Mung shanglawt lu na matu sha re ai lam hte Kachin ni aq matu hpa n lawm ai hpe asan sha chye u ai majaw ai kaw myit n pyaw hkat ai majaw Du Naw Seng gaw shi a manang ni rai nga ai Gam Di, Hting Ra Hpung, NChyaw Tang, Htang Tu ni hpe, “ Anhte mung Jinghpaw Mung de rawt saga, Kayin ni zawn anhte aq Jinghpaw mung hpe anhte up nna prat dep ai mungdan gaw gap ga,” nga tsun let Kayin ni kaw nna garan pru mat wa sai.

1949 ning August shata htaq Taung Ngu sinpraw maga kaw na Loikaw, Taunggyi, Loi Lin, Lashio, Kutkai de gasat htim bang wa sai. Tawngyi na gumhpraw dum  ni adup hpaw rai nna namhkam kaw wa nga nga sai. Du Naw Seng ni Jinghpaw Mungdaw de n shang wa lu hkra hkan gasat na matu hpyendu Dabang Naw Hpyen hpung 1 mi sa shangun dat ai. Ndai ni bai wa tsun ai shiga gaw, shanhte Du Naw Seng a hpyen ni nga ai kaw du hkra mam yi, hkindu yi, hkan mayun saw ai shaloi, Du Naw Seng pru wa nna, “He! aw-ra ramma ni hpa galaw nga ma ta? Ngai gaw Jinghpaw shada da gaw n gap ai yaw, maw nanhte gap mayu yang gap mu” nga nna sinda jen ya ai. Dai majaw shanhte mung kaning n chye di nna bai nhtang mat wa ai nga tsun ma ai. Du Naw Seng gaw tsirung kaw mung myi man nsam jashai kau nna, tsi rung sa rawng la nu ai. 1949 ning August (19) ya shani Kutkai Tsi rung htaq Sinli Zawbwa, Howa Duwa Hkun Hpung, Waje Tu, Garam Hkam hte kaga du salang marai (20) hte zuphpawng woi galaw u ai. U.M.P kaw na Du kaba Zau Seng, Du Bala Gam, ni Naw Seng hpe Jinghpaw mung de n shang wa hkra lam lapran kaw na di hkap gasat na matu lung wa ma ai.

Pawngyawng National Defense Force (PNDF) hpe lawu de na myitsu ni hte rau hpaw hpang sai.
1. Du kaba Zau Seng
2. Du kaba Maran Gam Di
3. Du kaba Hkam Man
4. Du kaba Zau Seng (1st Brigade BM)
5. Du kaba Ndawng Chyan (2nd Brigade BM)
6. Maran Zau Tawng (Police)
7. Duwa Zau La
8. Sara Waje Naw
9. Sara Hpauna La Gawng ni rai ma ai.

Ndai PNDF hpe Sam mung Kutkai mare e hpaw ninghtan da sai. Ndai uhpung hpe ninghkap ai ni law law rai ma ai. Dai ten hta Sama wa gaw Jinghpaw shada da gaw n gasat ga ngu ai laika pa ni hkan garan ma ai. Dai laika gaw, “MUNGMYIT SINLI HPUNAU NI E, DUWA NAW SENG AQ HPANG HKAN AI HPU NAU NI, ASUYA E JUM N DUT JAW YANG HPA HTE SHA NA TA? DAP SHA NA HKU I? NDAI LAIKA LU HTI AI HTE NTA GA BAI WA MU”. Ndai laika ka jahtuk ai gaw Manmaw ga na sara Ugyi Hting Nan ka ai re lam chye lu ai.

Kaja wa nga yang Du Naw Seng gaw Jinghpaw hpyen dap hte pawng nna Jinghpaw mung hpe atsawm sha makawp maga let Jinghpaw mung hpe madu nan uphkang nna prat dep ai mungdan gaw gap na matu rai nga  ai. Raitimung, Jinghpaw ni mung masa myi n hpaw shi ai ngu tsun kau da nna Miwa hkran de yawng mat wa sai. Miwa hkran de 17 ning tup hpaji hpan amyu my sharin la nna 1967 ning hta Myen mung de bai shang wa let Myen mung Kum-myu-nit ni hte pawng nna Ne Win asuya hpe gasat sai. Majan (1709), zing la lu ai sinat hpa amyu myu (1912) hte myen hpyen la (7569) hte hpe gasat shamit kau nu ai. Du wa Naw Seng gaw 1972 ning February (2) ya shani Thai-Myen lamu ga jarit shara ni kaw asak sum mat sai rai.

Mahtaq ai lam ni:-
1. Dujan Nai Kai hte sanhtai (1995)
2. Hpt. Hkangseng Tu (Nawng Nang) hte sanhtai (1995)
3. ရွယ္လီဆိုင္း - က်မႏွင့္ေတာ္လွန္ေရးခရီး
4. ေမၿမိဳ႕ခ်စ္ေဆြ - သူရမခ်စ္ပို
၅. တင္ေမာင္ - တိုင္းျပည္ကႏုႏု မုန္တိုင္းကထန္ထန္

La Kumhtat