Jiwoi Jiwa Prat Nat Jaw Jau ai Lam

Moina Jinghpaw N-ta / Photo : KLN

Jiwoi jiwa nat jaw prat ten hta Jaiwa, Dumsa ngu ai nat sara kaba ni gaw, anhte Pawng Yawng sha ni a nga sat nga sa lam hta grai ahyak ai hku shang lawm lai wa sai ni rai ma ai.

Raitim daini na aten hta gaw, Hkristan, Bukda makam de malawng maga shang gale mat sai hte maren, dai htung hking ni mung prai mat ma wa ai daram rai mat sai. Manau poi kaba dum ai hkan pyi moi prat na zawn Jaiwa kaba ni nat ga tsun majai let labau hkai ai lam hpe mu lu na matu grai yak mat wa sai rai nga ai.

Pawng Yawng Jinghpaw sha ni a labau hta Hpanwa Ning Sang, Chye Wa Ning Chyang ngu ai hpan madu nga ai lam hpe hkai tsun ma ai. Raitim, jaw jau hkungga nawng ai lam hpe gaw, jiwoi jiwa nat ni hte kaga nat ni hpe sha madung tawn na galaw ma ai.

Moi jiwoi jiwa ni gaw nat ni hpe shut kau na grai hkrit ma ai. Machyi makaw, si hkrung si htan lam, hkailu hkaisha, num wawn num la lam ni yawng hta nat ni a ra sharawng ai lam hpe shawng chye lu, hkan sa lu na matu shakut ma ai. Dai majaw nat ni hte matut mahkai lu ai, nat ni a ra ai lam hpe chye majai ya lu ai, hkungga jaw ya lu ai Dumsa, Myihtoi kaba, ni hpe grai ahkyak ai shara hta tawn da ma ai.

Jaiwa, Dumsa kaji kaba, Myihtoi, ngu nna byin wa na matu gaw loi ai lam n rai nga ai. Hpaji rawng, na latsun su, matsing sumhting lu ai nyan rawng ai, dingman kangka ai ala ni she mai galaw ai. Num ni galaw na ahkang n lu ma ai. Shaning law law sharin achyin la ra ai amu mung re. Yawng a hkungga ai Dumsa, Jaiwa, tai wa sai nga jang chyawm gaw, ram gying ai hku shagrau ai hpe hkam la lu ma ai.

Jaiwa kaba ngu ai gaw, nat jaw htung hta na gaw hkyik dik ai wa re. Dumsa shaning law law, kahtawng amyu amyu hta, nat amyu myu hpe jaw jau yu ai wa re. Nat chyum ga hpe hkum tsup hkra shachyaw na tsun lu ai wa re. Manau kaba dum nna, nat shagrang jang, Jaiwa hpe shaga nna majai shangun ma ai. Masum, mali, manga ya nga nna, shani shana ding yang ga n kahtap ai hku shakawn ga tsun mat wa lu ai wa re. Jaiwa wa tsun ai ga hpe chye madat ai Dumsa kaba ni, na latsun su ai Du salang ni mung makau e dung lawm ma ai. Shat sha, malut maya na gan hkring nna malap jang, dai ni hpe npawt hpang san la lu ai.

Dumsa ngu ai wa gaw, nat ni amyu myu hpe chye madat, chye hkungga jaw nawng, machyai chye ai wa re. Dumsa ai lam mung nat langai hte langai, mare kahtawng langai hte langai mung shai nga ai. Nta nhku kata na gumgun gumhpai nat, nta shinggan na ndaw nat ni hpe jaw jau ai lam hte shawa numshang nat ni hpe jaw jau ai lam mung shai nga ai.

Myi htoi ni kaw nat shang wa jang, gari ai hte ga shai mat wa ai. Nat pinra de nhtu nshan hpe lakang nkam shatai nna lung mat wa dan yang, lagaw n rat, n hpye ai. Shi a lahput hpe mung hpun htaw shatai nna grai dai ai nhtu hte lahpaw gindai ni hpe kahtam dan ai. Shi nat shung nga ai ten hta nat ni ra ai lam san la wu ai. Shingrai machyai ngut jang, pinra hta mara da ya ai shanam galep majai jang she nat ni pru mat wa ai.

Dumsa ni hku nna mung, Mu nat hte Jan nat ngu ai nat kaba lahkawng hpe dumsa shagrang gwi ai gaw nau nnga ma ai. Grai yak ai lam re hpe tsun hkai ma ai. Ndai jaw jau ai lam hta, Dumsa wa nat hkungga hpai nna Hkinjawng, Hpunglum yan lahkawng hpe ma woi let lamu hpawtwat de Jan nat hpe dumsa lung wa ra ai. Jan ga e hkungga nawng ngut jang yawng hte hpe bai woi wa chye ra ai. Nchye woi wa, lam e shadam kau jang masum hte kalang ta htan si chye mat ai. Dai rai nna, Hkingjawng wa yan Hpunglum wa Dumsa hpe yu na n kam jang n hkraw ma ai.

Mare masha ni hku nna yawng jawm galaw ai Numshang Nat shagrang ai hpe kahtawng shagu ngu na, ginhtawng ta, yi sun hkauna magam bungli shang wa na hkyen ai ten hta laning mi n law htum kalang galaw ma ai. Dai shaning na hkai nmai lam kaja na matu nat ni hpe jaw jau ai lam rai nga ai. Wa, nga, hkungga jaw jau ra ai hte maren, mare masha yawng jawm shaw na galaw ai poi re.

Dumsa wa hku nna nat hkungga nawng machyai ngut jang sat na wa, nga, ni hpe wudang hta gyit dun tawn ma ai. Shingrai nri hte galun sat ma ai. Sat ngut jang Hkingjawng wa hpe shana ma ai. Shaloi, Hkingjawng wa hku nna nat shan hpe gadoi la wu ai. Matep da ai nat shan hpe lahpaw hpawk koi hta makai, pali hte shajup nna gara nat hpe gara shan jaw jau na nga kumla shakap nna gyit u ai. Ngut jang Hpunglum wa hpe ap ya u ai.

Hpunglum wa mung wan wut, di dun nna dai nat shan hpe shadu bang wa u ai. Yawng hkut jang, shaw la nna gara nat hpe gaw gara nat hkungri, gara kaihtang hta tawn ya na nga nna lahpaw hte shakya let shagu mara ya wu ai. Dai hpang Dumsa wa hpe shana nna, jaw jau hkungga nawng na matu lit ap u ai.

Dumsa wa nat ni hpe shaga, jaw jau machyai ai lam ngut kre jang she shawa numshang nat jaw jau ai lam ngut ai re. Dai shaloi she shawa ni mai lu mai sha ma ai.

Jaw jau ngut ai hpang shani kaw nna, “na-na” ngu ai nat ni hpe hkungga ai lam hpe yawm dik 2-3 ya galaw ma ai. Kahtawng ting hpa amu n mai galaw ai, a sim sha nga ra ma ai. Shana wan shatu nna mare n mai hkawm ai, manang kaw n mai chyai hkawm ai. Ndai aten hta kaga kahtawng na ni mung gadai n sa chyai lu ai. Lama “na-na” ai hpe sa jahten ai ni, mare prang ai ni, n chye nna sa hkrup ai ni hpe rai tim, numshang kaw shaw ra ai nat hkungga ma hkra hpe shaw shangun nna shawa sha ai hkrum ma ai.

Jaba wawt ai ngu ai hpe gaw, nhku kata nat, ndaw nat, shawa numshang nat ni hpe matut mahkai galaw ai lam re. Machyi makaw ten, yaw tawn da ai mayu kasha mai ai htuk ai lam, magam bungli amyu myu pru wa ai lam hta hkan nna, nat ni hpe san diklik yu ai lam re.

Ndai lam hta, shaman ngu ai kawa ni hta na kaji dik ai baw kawa hpe rai tim, shaba lap hpe rai tim lang nna jaba wawt ma ai. Shaman kawa hpe dan la nna jahkraw da ma ai. Dumsa wa nat ni hpe san ai ga hte shaman ga tsun nna wan hta ju dat ai. Kapaw pru wa ai lam hpe yu nna nat ni ra ai lam hpe kamung shapraw la wu ai. Shaba lap hpe gaw, gang je ashep, makyit nna nat ni hpe san let makai ngut ai hpang bai hpran yu nna makyit da ai kade yawng yang hpa tsun mayu ai re nga nna kamung shapraw ma ai. Lama num hpyi na matu jaba wawt ai rai yang, “Hpru ai” nga jang gaw nat ni myit hkrum ai lam re. “Nhpru ai” nga jang gaw nat ni n hkraw ai, n htuk ai, ngu nna num n hpyi ai tawn kau ma ai.

Dai ni na aten hta, nat jaw prat na htung hking ni prai mat ma wa sai. Raitim, manau dum ai lam hpe gaw naw shagrau galaw matut nga ai lam hpe mu lu ai. Nat ni hpe jaw jau ai lam n lawm ai sha, htung hking lam san san hku na galaw nga ma ai. Grau na gaw India Mung, Myen Mung, Miwa Mung hkan bra hkawm nga ai Pawng Yawng myu sha ni hpe makyit mahkai ai lam kaba langai mi hku nna grin nga ai lam re hpe mu mada lu ai re.



Madi shadaw ai lam:

Ndai laika ka lu na matu hpaji jaw, matsun ya ai gaw Du Mahka Kam Htoi re.

Du Mahka Kam Htoi gaw, nat jaw nta kaw kaba wa ai hte maren, nat jaw htung hking lam, prat hte prat n-gup ga hte tsun hkai wa ai Wun Pawng myu sha ni a labau lam ni hpe atsawm chye ai wa re. Bum Du, asuya shiga shabra shapoi dap, mungdaw hte mungdan mung masa lam ni hta shaning law law mu gun hpai lai wa ai Salang Kaba mung re.

1955 ning kaw nna 1965 laman hta Manmaw ginwang, Myitkyina ginwang, Miwa Yunan Mungdaw ni hkan sa du hkawm lu ai shaloi, dai shara hkan na Du ni, Salang ni hkai dan ai n-gup maumwi labau ni hpe “Jinghpaw A Labau Mau Mwi” ngu ai laika buk kasha hku nna 2004 ning hta dip shapraw da sai re.

 Npawt : KLN